Επιμέλεια: Αργύρης Ραψομανίκης, Φυσικοθεραπευτής.
Πτυχιούχος Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας
Τις τελευταίες 3 δεκαετίες η συχνότητα εμφάνισης των κακώσεων του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (Π.Χ.Σ.) έχει αυξηθεί σημαντικά. Μόνο στις Η.Π.Α. οι περιπτώσεις που καταγράφονται είναι περισσότερες από 250.000 ανά έτος.
Οι περισσότερες από τις κακώσεις του πρόσθιου χιαστού εμφανίζονται συχνότερα στα εξής αθλήματα:
- Καλαθοσφαίριση
- Χόκεϊ
- Ποδόσφαιρο (αμερικάνικο και ευρωπαϊκό)
- Γυμναστική
- Σκι (χιονοδρομία)
- Πετοσφαίριση
Την τελευταία δεκαετία όμως έχουν αυξηθεί σημαντικά οι κακώσεις του συνδέσμου που οφείλονται σε πτώσεις και τροχαία ατυχήματα. Η κάκωση εμφανίζει τη μεγαλύτερη συχνότητά της στις ηλικίες μεταξύ 15 και 44 ετών.
Η συχνότητα εμφάνισης της κάκωσης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου στο γόνατο είναι αυξημένη στις γυναίκες 2-8 φορές περισσότερο σε σχέση με τους άνδρες. Ειδικότερα στην καλαθοσφαίριση, η συχνότητα της κάκωσης στις γυναίκες είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τους άνδρες.
Στα άτομα που έχουν υποστεί χειρουργική συνδεσμοπλαστική του συνδέσμου, ο κίνδυνος νέας ρήξης του μοσχεύματος είναι αυξημένος τόσο στο άκρο που έχει υποστεί την επέμβαση (συχνότερα) όσο και στο υγιές.
Οι ρήξεις του πρόσθιου χιαστού παρατηρούνται με συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα, λόγω της μεγάλης συμμετοχής του πληθυσμού σε αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, το rugby, η αντισφαίριση και οι χιονοδρομίες. Ιδιαίτερα στις χιονοδρομίες οι κακώσεις του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου καλύπτουν το 25% ως 30% όλων των κακώσεων του γόνατος.
Η ρήξη του προσθίου χιαστού περιγράφηκε στην Αγγλόφωνη βιβλιογραφία από τον J. Stark, το 1850, ενώ η πρώτη πλαστική του συνδέσμου ανακοινώθηκε από τον E.WHeyGroves, το 1917.
Ο Π.Χ.Σ είναι πιθανότατα ο σύνδεσμος, ο οποίος υπόκειται στις περισσότερες κακώσεις στο γόνατο. Η σοβαρότητα της κάκωσής του καθορίζεται από τον βαθμό της χαλαρότητας ή της αστάθειάς της άρθρωσης.
Μια κάκωση 1ου βαθμού του Π.Χ.Σ. εμπεριέχει μερικές μόνο μικρορήξεις και κάποια αιμορραγία, αλλά δεν υπάρχει αυξημένη αστάθεια και η τελική αίσθηση είναι σταθερή.
Σε μια κάκωση 2ου βαθμού υπάρχει ατελής ρήξη με αιμορραγία, κάποια απώλεια της λειτουργικότητας της άρθρωσης και αυξημένη πρόσθια μετατόπιση, αλλά ακόμη η τελική αίσθηση είναι σταθερή.
Μια κάκωση 3ου βαθμού σημαίνει την πλήρη ρήξη του Π.Χ.Σ. με σημαντική αστάθεια στις δοκιμασίες Lachman– Νούλη και του πρόσθιου συρταρωτού. Εκδηλώνεται επίσης και στροφική αστάθεια. Ο αθλητής αναφέρει ότι τη στιγμή της κάκωσης άκουσε κάποιον ήχο (ποπ) και ένιωσε ότι το γόνατο «υποχώρησε». Παρατηρείται έντονος πόνος αρχικά, αλλά αυτός υποχωρεί αρκετά τα πρώτα λεπτά μετά την κάκωση.
Σε μια πλήρη ρήξη του Π.Χ.Σ. παρατηρείται και μικρού βαθμού αίμαρθρο (εναρθρική αιμορραγία) εντός 1-2 ωρών μετά την κάκωση. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ένας Π.Χ.Σ. που έχει υποστεί πλήρη ρήξη δεν θα επουλωθεί. Ένα γόνατο με τέτοιο έλλειμμα θα εκδηλώνει στροφική αστάθεια, η οποία τελικά προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργικότητα και κινητικότητα του αθλητή. Επιπλέον, η στροφική αστάθεια ενδέχεται να προκαλέσει κακώσεις στους μηνίσκους και επακόλουθες εκφυλιστικές μεταβολές στην άρθρωση του γόνατος.
Πηγές
ΗΛΙΑΣ Φ.ΖΕΕΡΗΣ. Κακώσεις χιαστών συνδέσμων. Εκδόσεις d.K.S, Αθήνα 2004, σελ.30-31.
ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ι. ΑΜΠΑΤΖΙΔΗ. Αθλητικές Κακώσεις. Εκδόσεις UNIVERSITYSTUDIOPRESS, Θεσσαλονίκη 1998, σελ.533.
WILLIAME. PRENTICE(Επιμέλεια Ελληνικής Έκδοσης Σ. Αθανασόπουλος – Κ. Κατσουλάκης). Τεχνικές αποκατάστασης αθλητικών κακώσεων. Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε., Αθήνα, σελ.593.